Genital organ sarkması; vajinaya komşu olan idrar torbası, rahim ve barsağın son kısmının vajinadan dışarı sarkmasıdır. İlk bulgu vajinada dolgunluk ve ele gelen kitledir. Sarkmanın başlangıcında, eller yıkanıp parmak vajinaya sokulup ıkınıldığında parmağa balon gibi bir doku temas eder. İleri vakalarda adeta vajina ters döner ve bir balon gibi bacak arasına yerleşir. Vajinal doğum pelvik organlarda travmaya neden olur ve sarkma için en önemli risk faktörüdür. İstatistikler, bir veya birden fazla kez doğum yapmış kadınların % 50’sinin bir dereceye kadar genital organlarda sarkma yaşadığını ve bunların %10 ila %20’sinin ameliyat olması gerektiğini göstermektedir. Her yıl, yalnızca ABD ve Avrupa’da yaklaşık 7 milyon kadın, sarkma nedeniyle ameliyat olmaya adaydır ve bunların 700.000’nden fazlası bu durumu tedavi etmek için ameliyat olmaktadır. Ülkemizde kesin bir oran yoktur ama doğum oranının görece yüksek olması ve evde doğumların hala olması nedeniyle genç kadınlarda genital organ sarkmaları oldukça fazladır.
Sarkmaların nedenleri nelerdir?
En önemli nedenler doğumla ilişkili nedenlerdir. Çok doğum yapma, iri bebek doğurma, doğumda vakum-forseps kullanılması, yırtık oluşması ve doğumun uzaması önemli nedenlerdir. Ayrıca kronik öksürüğe neden olan obstrüktif akciğer hastalığı(bronşit, astım), kronik kabızlık, obezite, ağır iş yapma ve genetik yatkınlık sarkmalara neden olmaktadır.
Sarkma geçmişte nasıl tedavi edildi?
Şimdiye kadar çok sayıda sarkma ameliyatı tarif edilmiştir. Bunların bir kısmı karından, bir kısmı vajinal yoldan yapılmaktadır. Karından yapılanlar laparoskopi ile yapılan uzun süren ameliyatlardır. Bu ameliyatlarda bir yama ile vajina ya da rahim ağzı sakrum kemiğine ya da pelvis yan duvar bağlarına fikse edilmektedir.
Vajinal ameliyatlarda hastanın kendi dokusu kullanılarak vajina ya da rahim pelvisteki bağlara asılmaktadır. Bazı ameliyatlarda vajinal aks değişmektedir. Vajinal ameliyatlarda da yama da kullanılmıştır. Bu kollu yamalar trokarlarla uygulanmakta ve pelvik bağlara fikse edilmekteydi. Bu nedenlerle hastalarda cinsel ilişkide ağrı olmakta ve/veya yamalar bazı noktalarda vajinadan dışarı çıkmaktaydı(erozyon). Sık görülen bu iki komplikasyonları nedeniyle bu ameliyatlar terkedilmiştir.
SRS implant bu yama ameliyatlarından tamamen farklıdır. SRS implantın kolları yoktur. Trokarla uygulanmaz, gerginliği kendiliğinden ayarlıdır ve büzüşmez. Bu nedenle literatürde SRS implant ile ilişkili ilişkide ağrı ve yamaya bağlı erozyon rapor edilmemiştir. SRS yaması titanyum kaplıdır, eski kullanılan yamalardan çok daha hafiftir ve ipeksi bir dokusu vardır. Fikse edilmediği için vajina esnekliği korunur. Ayrıca, vajinal aksı bozan diğer ameliyatlardan farklı olarak vajina ön duvar ve tepesini normal anatomisine kavuşturur. SRS implant vajina ön duvarın bütün sarkma alanlarını (yüksek-transvers, paravajinal ve santral) aynı seansta düzeltmektedir. Bu düzeltmeyi aynı seansta yapan tek ameliyat yoktur.
Şu andaki literatür verilerine göre; kısa süren, minimal invaziv komplikasyonları daha az görülen en başarılı ameliyatlardan biridir.
Sarkmam var SRS implant ameliyatı için ne yapmalıyım?
SRS implant operasyonu sertifika ile yapılmaktadır. Ürojinekoloji tecrübesi olan hekimler önce ameliyata izleyerek refakat etmekte, sonrasında refakatle ameliyat yapmakta ve teorik bir eğitimden sonra sertifika almaktadırlar. Bu nedenle öncelikle sertifikası olan bir hekim seçilmelidir. Ülkemizde şu anda sertifikalı hekim sayısı 14’dür.
Sarkma ve idrar kaçırmanın birlikte yapılması tartışmalı bir konudur. Bazı hekimler önce sarkmayı düzeltmekte, ameliyat sonrasında idrar kaçırma olursa idrar kaçırma ameliyatı yapmaktadır. Buna iki basamak tedavi denir. Bazı hekimler belirgin idrar kaçırması olan hastalarda iki ameliyatı tek seansta yapmaktadırlar. Burada hastanın isteği de önemlidir. Ben bir kez ameliyat oluyorum o da halledilsin yaklaşımı varsa SRS implanta TOT ya da TVT de eklenebilir.
İdrar kaçırma için yaptığımız TOT/TVT ameliyatlarında bir bant üretra altı ve ortasından geçirilmektedir. Hasta öksürüp aksırdığında üretra bu bant üzerine binmekte ve hasta idrar kaçırmamaktadır.
SRS implant ameliyatında ön kısmı üretranın ortasına denk gelmektedir. Bir TOT/TVT bandı gibi çalışabilir hipotezi ardır. Bu mantıklı bir düşüncedir. Ama, medikal literatüde henüz bu konu ile ilgili data yoktur.
SRS implant bu durumu da düzeltir mi?
Sarkması olan hastaların bir kısmı idrar torbalarını boşaltamamaktadırlar. Bu durum sık idrara çıkma ve acil idrar kaçırmaya neden olmaktadır. Hasta eğer bu nedenle idrar kaçırıyorsa SRS implant bu durumu düzeltecek ve sık idrara çıkma-acil idrar kaçırma ortadan kalkacaktır.
İdrar torbasını normal boşaltan, rezidüel idrar kalmayan bazı kadınlarda da sık idrar yapma ve acil idrar kaçırma vardır. Ulmsten ve Petros’un İntegral teorisine göre bu hastaların vajina ön duvarları ve vajina tepesi tam desteklenir, normal anatomiye kavuşturulursa acil idrar kaçırma düzelmektedir. Bunu temel alan CESA/VASA operasyonlarının % 75-80 oranında acil idrar kaçırmayı düzelttiği datası literatürde vardır. 2022’de oldukça fazla kadın üzerinde yapılan bir Finlandiya çalışması bu konuyu aydınlatmıştır. Petros’da bu konuda bir editoryal yayınlamış ve 20 yıl önce kendilerinin integral teoride öne sürdükleri tezin doğruluğunu bu çalışmanın kanıtladığını “kral çıplak” diye ifade etmiştir. (Petros P. The emperor has no cloths: OAB can be cured surgically. Int Urogynecol J. 2022). Petros’un atıf yaptığı çalışma 2022 de Finlandiyada 2933 kadın üzerinde yapılan bir cohort çalışmadır. Vajina ön duvar sarkması ameliyatla düzeltilen kadınlarda % 75, ön-arka dzeltilenlerde % 85 oranında acil inkontinansları düzelmiştir. (Karjalainen PK et al. Int Urogynecol J. 2022)
SRS implant vajina ön duvar ve tepesinde tam bir anatomik düzeltme yapmaktadır. Bu nedenle hastaların önemli bir kısmında acil idrar kaçırma ortadan kalkmaktadır.
Daha detaylı bilgi için
